Spotkania studyjne i wizytacje terenowe specjalistów z zakresu ochrony lasów odbyły się w dniach 17-20 kwietnia br. na terenie Nadleśnictwa Krościenko, w leśnictwach Małe Pieniny i Czarna Woda. W naradzie wzięli udział przedstawiciele Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. Dyrektora generalnego reprezentował Pan Jan Tabor, Zastępca Dyrektora ds. Gospodarki Leśnej. W naradzie wzięła również udział Pani Aldona Perlińska, Naczelnik Wydziału Ochrony Lasu.

Poddano analizie kilka bardzo ważnych zagadnień związanych z przewidywanymi zagrożeniami dla lasów, szczególnie w odniesieniu do zmian klimatycznych. Dużo czasu poświęcono analizom kondycji dwóch gatunków drzew - jodły (ważna w lasach górskich) i sosny (dominującej na nizinach).

Podczas narady przeanalizowano także koszty ochrony lasu w całej Polsce. Podano, że w roku 2022 wyniosły one ok. 293 mln zł. W tym roku koszty te planowane są na poziomie 515,3 mln zł.

Prognozy dla sosny

Prognozy na najbliższe lata mówią o nasilonym występowaniu szkodników pierwotnych sosny. Niepokojące zjawisko wystąpi na terenie całego kraju. Może to spowodować zamieranie drzewostanów sosnowych na wielotysięcznych powierzchniach, w tym obszarach Natura 2000, takich jak  np. „Puszcza Notecka”.

Obecnie zgodnie z prawem do agrolotniczych zabiegów ratunkowych dopuszczone są jedynie dwa środki chemiczne (Foray 76B i Mospilan 20 SP), których użycie - wg. projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady  w sprawie zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin, na obszarach zarządzanych przez PGL LP - będzie niemożliwe. W opinii analizujących ten problem specjalistów zagrozi to trwałości lasów z przewagą sosny i spełnianiu przez nie funkcji społecznych dla przyszłych pokoleń. 

Eliminacja kornika drukarza

Wiele uwagi poświęcono przebudowie drzewostanów ze szczególnym uwzględnieniem kondycji jodły. Podkreślono, że rozpoczęta przed 20 laty przez małopolskich leśników przebudowa drzewostanów świerkowych pod kątem dostosowania ich do siedlisk wyżynnych i górskich przyniosła pozytywne efekty.

Eliminacja niszczonych przez kornika drukarza świerczyn na rzecz jodły i buka uodporniła nasze lasy na to zagrożenie i jest bardzo korzystna w obliczu narastających zmian klimatycznych.

Pracownicy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie oraz Nadleśniczy Nadleśnictwa Krościenko zaprezentowali zdrowe i stabilne drzewostany będące wynikiem przebudowy monokultur świerkowych.

 - Podczas części terenowej zaprezentowaliśmy specjalistom z innych części Polski nasz wieloletni wysiłek związany z usuwaniem klęsk wiatrołomów, śniegołomów, gradacji kornika drukarza. Wskazaliśmy na bieżące zagrożenia dla młodych pokoleń lasu ze strony jeleni, jemioły, raka jodły czy obiałki pędowej i korowej jodły – mówi Michał Goś, Zastępca Dyrektora ds. Gospodarki Leśnej RDLP w Krakowie.

W związku z prognozowanymi zagrożeniami koszty ochrony lasu przed szkodliwymi owadami w 2023 roku wzrosną i wyniosą 115,5 mln (w 2022 roku wyniosły 33,3 mln).

Szkody od zwierzyny

Mówiono także o szkodach wyrządzanych przez zwierzynę. Zwrócono uwagę na wzrost liczebności zwierzyny płowej i związane z tym stale rosnące koszty ochrony lasu niwelujące szkody wyrządzane przez zwierzęta.

Podano konkretne dane obrazujące ten problem. W roku 2022 szkody te pochłonęły 214,4 mln zł. Na 2023 rok planowane jest wydanie 301,4 mln złotych. Największe koszty związane z grodzeniami upraw odnotowywane są na terenie RDLP w Szczecinie, najniższe na terenie RDLP Kraków.

Jodły dla upamiętnienia

Miłym i integrującym akcentem podsumowującym krajową naradę było wspólne sadzenie lasu. Na terenie Leśnictwa Małe Pieniny, na stokach Pawłowskiej Góry, posadzono 250 sztuk sadzonek jodły pospolitej. W ten sposób 65 uczestników narady upamiętniło pontyfikat papieża Jana Pawła II i zainicjowało posadzenie nowego lasu pamięci św. Jana Pawła II na terenie Nadleśnictwa Krościenko.

Podczas narady zwrócono uwagę na potrzebę poinformowania Komisarza UE ds. środowiska, Virginijusa Sienkievičiusa, o narastającym zagrożeniu ze strony jemioły i braku możliwości jej ograniczania. Obserwowane zmiany klimatyczne i związane z tym okresy suszy, zagrażają drzewostanom sosnowym i jodłowym na terenie całego kraju.

Specjaliści z zakresu ochrony lasu wskazywali również na potrzebę zlecenia badań nad oceną szkodliwości, biologią oraz ograniczaniem liczebności populacji mszyc żerujących na jodłach. Znaczenie tego gatunku drzew wobec zmian klimatycznych będzie rosło.  

Atrakcje Małopolski

Podczas pobytu uczestnikom narady zaprezentowano charakterystyczne, najpiękniejsze turystyczne atrakcje Małopolski, które funkcjonują dzięki obecności lasów, pracy leśników i wykorzystaniu drewna.

Przedstawiono m.in.  historię przełomu rzecznego Dunajca i historyczne znaczenie  tej trasy rzecznej w średniowieczu. Zanim spływ Dunajcem stał się wielką atrakcją turystyczną odkrytą okiem twórcy uzdrowiska w Szczawnicy, Józefa Szalaya, były nim spławiane towary z Węgier. Płynęły do Wisły i dalej Sandomierza, Warszawy, Torunia, a nawet Gdańska. W 1934 roku powstało Polskie Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich na Rzece Dunajec, które zajęło się organizacją spływu. Dziś z tej formy zwiedzania Pienin korzysta blisko 250 tysięcy turystów rocznie.

Kolejnym absolutnym hitem turystycznym Małopolski jest Wąwóz Homole, który odwiedza rocznie blisko 150 tys. osób. Od 1963 roku jest tutaj rezerwat krajobrazowy z nieprzebranym bogactwem przyrody ożywionej i nieożywionej. Chronione są murawowe i naskalne zbiorowiska górskie i kserotermiczne. Flora rezerwatu liczy ok. 300 gatunków roślin naczyniowych, 120 gatunków grzybów i 200 gatunków porostów.

O zachwycającej Panoramie Pasma Radziejowej, oglądanej z terenu leśnictwa Małe Pieniny, przemawiają i fotografie, obrazy malarzy i wiersze poetów.